สุนัขไทยหลังอาน เป็นสุนัขพื้นเมืองพันธุ์แท้  มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางภาคตะวันออก แถบจังหวัดตราด ชลบุรี ระยอง

ลักษณะเด่น คือ ดุร้าย จึงนิยมเลี้ยงเฝ้าบ้าน เพราะตามชนบทไม่รั้วรอบขอบชิด และกลางวัน ขณะที่ชาวบ้าน ออกไปทำไร่ทำนา  ก็จะปิดบ้านทิ้งไว้ ให้สุนัขเฝ้าดูแลแทน   อย่างไรก็ตาม สุนัขพันธุ์นี้ มักดุร้ายต่อเมื่ออยู่ในบ้านเท่านั้น  หากออกนอกบ้านแล้ว จะไม่ทำอันตรายใครทั้งสิ้น ยกเว้นเมื่อมันหรือนาย /เจ้าของ ของมันถูกทำร้าย

สมัยก่อน ชาวบ้านนิยมออกหาอาหาร โดยการเข้าป่าล่าสัตว์ ซึ่งมักมีสุนัขติดตามไปช่วยล่าสัตว์ด้วย  เพราะสุนัขพันธุ์นี้วิ่งได้เร็ว เนื่องจากมีช่วงลำตัวยาว อกลึกเป็นพิเศษและเอวคอด จึงถูกจัดเป็นสุนัขล่าเนื้ออีกพันธุ์หนึ่งด้วย  บางครั้งอาจได้ยิน คนเรียกสุนัขพันธุ์นี้ ว่า หมาตามเกวียน ก็เพราะมันมักจะวิ่งตามเกวียนไปกับผู้เลี้ยงขณะเดินทาง

การวิวัฒนาการของสายพันธุ์สุนัขไทยหลังอาน ไม่มีหลักฐานบันทึกที่แน่นอน แต่มีข้อมูลว่า ในปี พ.ศ. ๒๔๗๐ หลวงปริพนธ์พจพิสุทธิ์ เป็นผู้ริเริ่มและพัฒนาสุนัขไทยหลังอาน จนได้สุนัขสีสวาทหลังอาน  มีขนสั้น หางดาบ หลังจากนั้นได้นำไปผสมพันธุ์กับสุนัขไทยที่มีขนเกรียนในจังหวัดจันทบุรีและตราด ซึ่งได้ลูกสุนัขหลังอานที่มีขนเกรียนและกำมะหยี่

ผู้ที่ชื่นชอบสุนัขพันธุ์นี้ ได้มีการพัฒนาพันธุ์ มีการประกวด และนำมาเลี้ยงในเชิงธุรกิจด้วย

จังหวัดตราด ถือได้ว่าเป็นถิ่นของสุนัขไทยหลังอาน มาตั้งแต่โบราณ และถือเป็นสัญลักษณ์ของดีเมืองตราด และเป็นส่วนหนึ่งของคำขวัญจังหวัดตราด คือ หลังอานหมาดี ซึ่งมีลักษณะ ดังนี้

                   ปากทู่ หูตั้ง หางโด่ง    หัวโต อกกว้าง ร่างใหญ่

                   ฟันสวย เล็บงาม สีอำไพ    กล้ามใหญ่ ไหล่ตรง ตารี

                   เส้นหลังตรง  อานยาว  อุ้งเท้าสิงห์    ก้าวเดินวิ่ง เป็นสง่า เพิ่มราศี

                   ใจสู้ รู้ภาษา ร่าเริงดี    หมาพันธุ์นี้ ของตราดแท้ แต่โบราณ.